De Sint-Franciscus-Xaveriuskerk is een kerkgebouw aan 't Zand in Amersfoort, het gebouw en de geloofsgemeenschap maken deel uit van de rooms-katholieke parochie Onze Lieve Vrouw van Amersfoort. Wilhelmus Franciscus Nicolaus van Rootselaar (1834 - 1900), de eerste gemeentearchivaris van Amersfoort, en de oprichter van de Oudheidkundige Vereniging Flehite was er van 1875 tot 1892 kapelaan.OntstaansgeschiedenisNa de Reformatie werd de publieke katholieke eredienst in Amersfoort verboden. Er ontstonden schuilkerken die bediend werden door religieuzen, onder wie de jezuïeten. Één van de jezuïetenstaties droeg de naam van een gecanoniseerde jezuïet van het eerste uur, Sint-Franciscus Xaverius. In de loop der tijd versoepelde het beleid ten aanzien van de katholieken. Toen in 1715 de kerk van Sint-Franciscus Xaverius in vlammen opging, mocht men een meer zichtbare kerk bouwen. Deze kerk werd gebouwd aan 't Zand, op de plaats van het huidige kerkgebouw.Met de omwentelingen van de Bataafse Republiek en de grondwet van 1815 werden alle kerkgenootschappen voor de wet gelijk verklaard. Daarenboven kwam er een rijksdepartement voor de eredienst. Dit maakte de oprichting van zichtbare kerken mogelijk. In 1817 werd de nieuwe kerk van F. Wittenberg, stadsarchitect van Zutphen, ingewijd.